فهرست مطالب

مقدمه ۶

فصل اول ۷

کلیات ۸

۱-۱ سرب و سابقه تاریخی ۸

۲-۱-خواص فیزیکی: ۱۰

۳-۱-خواص شیمیایی: ۱۰

مصارف صنعتی ۱۱

الف) مصارف فیزیکی و مکانیکی ۱۱

ب) مصارف شیمیائی ۱۲

ترکیبات شیمیائی و موارد مصرف آنها: ۱۳

کانیهای سرب ۱۹

نقره ۲۰

ترکیبات نقره: ۲۲

کانی های نقره ۲۳

موارد استعمال نقره ۲۵

فصل دوم ۲۶

۲- مشخصات کانسار آهنگران ۲۷

کانسارهای سرب و روی ۲۸

۱- کانسارهای رسوبی: ۲۸

فصل سوم ۴۱

سدهای باطله معدن آهنگران ۴۱

سدهای باطله معدن آهنگران ۴۲

نوع واحد نمونه برداری ۴۳

سیستم نمونه برداری سه بعدی ۴۳

روش کار: ۴۶

محاسبه مقدار وزن نمونه های هر سد ۴۶

روشهای صرفاً تجربی تخمین وزن نمونه ۴۷

رابطه جی و بسط آن ۵۳

کانه فلزات پایه ۵۹

شروع کار نمونه برداری ۶۲

فصل چهارم ۶۳

تقسیم و آماده سازی نمونه ها ۶۳

شروع کار کانه آرائی ۶۴

تقسیم و آماده سازی نمونه ها ۶۴

مطالعات میکروسکوپی اولیه ۶۵

تعیین دانه بندی ۶۷

تعیین زمان خردایش ۷۱

تعیین روشهای کانه آرایی ۷۲

۱- میزموزلی (شرح دستگاه): ۷۵

مطالعات میکروسکوپی سدهای باطله ۷۶

مطالعات میکروسکوپی الکترونی ۸۰

فریبر جیتcu12 sb 4 s13(Ag rich) 81

بورنونیت(Cu-Pb-Sb-S3) 82

1- بصورت بلورهای طویل و ایدیوموریت : ۸۲

۲- بصورت بلورهای نیمه ایدیومورف در حاشیه بلورهای گالن: ۸۳

نتیجه گیری ۸۵

منابع و ماخذ: ۸۶

مقدمه

معدن آهنگران ملایر از معادن سرب و نقره کشور می باشد که از سال ۱۳۳۷ تولید سرب و نقره در این معدن شروع شده است و در سال ۱۳۵۱ یک کارخانه فلوتاسیون با ظرفیت تولید ۳۰۰۰ تن کنسانتره در سال احداث شده است.

با توجه به کار کارخانه در طول ۲۰ سال ذخیره باطله های کارخانه فلوتاسیون به رقم قابل توجهی حدود یک میلیون تن رسیده است.

بار ورودی با عیارهای مختلف از۱۱% تا ۴% به کارخانه داده شده است که به توجه به راندمان طراحی کارخانه ۷۵% و ۴%عیار خاک ورودی لذا باطله ها دارای عیار متوسط ۵/۱%سرب می باشند.

نزدیکی محل دپوی این باطله ها به کارخانه و دانه بدی زیر۱۱۰ این باطله ها که قسمتی از هزینه های حمل و آتشکاری و خردایش را کاهش میدهد ما را بر آن داشت تا اطلاعاتی در خصوص فعالیت های انجام شده دراستفاده مجدد این باطله ها بعنوان خوراک اولیه کارخانه جمع آوری شود که این پایان نامه به همین منظور تدوین شده است امید است که مورد استفاده قرار بگیرد.

 فصل اول

  کلیات مربوط به سرب و روی

کلیات

۱-۱ سرب و سابقه تاریخی

     سرب که به عربی رصاص اسودودر اوستا سرو یا سروه ودر زبان پهلوی سرب گفته میشود از هزاره چهارم قبل از میلاد مورد مصرف قرار گرفته است در ابتدا سنگهای معدنی مس که دارای سرب بوده و در اثر حرارت تولید همبسته ای مینموده اند مورد استفاده قرار گرفته و سپس بتدریج از سنگهای معدنی سرب بهره برداری بعمل آمده است.طبق باستانشناسان قدیمی ترین قومی که سرب را مورد استفاده قرار داده اند مصریهای باستان بوده اند که این فلز رابرای لعاب ظروف بکار برده واز کانیهای سرب نقره دار نقره استخراج نموده اند.

در ایران سرب از اواخر هزاره سوم شناخته شده و چون ذوب کربناتهای سرب آسان بوده بهره برداری از معادن کربنات سرب زودتر شروع شده و دیده می شود در معادنی که سولفور و کربنات تواما وجود داشته فقط از سنگهای معدنی کربناتی بهره برداری نموده اند.

دردوران قبل ازاسلام ازسرب بعنوان ملات در کارهای ساختمانی سدسازی و پل سازی استفاده می شده و بعلاوه ازآن برخی از ظروف ساخته شده است. از ترکیبات سرب نیز برای ساختن رنگها نقاشی و مواد دارویی استفاده میشده است.

در دوره بعد از اسلام بهره برداری معادن سرب بیشتر به جهت بدست آوردن نقره بوده است و در اغلب کتب این معادن را معادن نقره نامیده اند. تا قبل از جنگ جهانی دوم مصرف سرب در ایران ناچیزبودواز معادن سرب بهره برداری چندانی بعمل نمی آمد ولی بعد از جنگ بهره برداری از معادن سرب بیشتر به منظور صادرات افزایش یافته است.

 ۲-۱-خواص فیزیکی:

     سرب خالص خواص فیزیکی به این شرح میباشد: وزن اتمی ۹/۲۰۷ عدد اتمی ۸۲ نقطه ذوب c5/327 نقطه جوشc1744 وزن مخصوص۳۵/۱۱ گرم بر سانتی متر مکعب درc20 سختی ۱/۵ در اشل موس رنگ آبی خاکستری.

فلز سرب در سیستم مکعبی و رده هگزا اکتائدرال متبلور می شود و دارای جلای فلز میباشد سرب شامل چهار ایزوتوپ۲۰۶pb و ۲۰۴pb و ۲۰۷pb و ۲۰۸pb است و جزء فلزات رادیواکتیو بشمار می رود.

 ۳-۱-خواص شیمیایی:

     سرب در گروه ۴ و در دوره ۶ جدول تناوبی عناصر قرار دارد و دارای دو نوع ظرفیتمی باشد.(دو ظرفیتی و چهار ظرفیتی). علامت شیمیایی آن pb است. یکی از خواص مهم آن مقاوم بودن در مقابل خوردگی می باشد. این فلزدر مقابل اسیدسولفوریک مقاوم است این مقاومت در مقابل اسید کلریدریک کمتر و در مقابل اسید نیتریک مقاومتی نداشته ودر آن حل میشود اسید فلوئوریدریک در حالت رقیق بر سرب اثری ندارد. اسید تارتاریک و اسید استیک به کندی سرب را حل می کنند.